Thursday, September 14, 2006

ความเป็นมาของคำว่า "นาถ" ใน "พระบรมราชินีนาถ" (เชิงอรรถ ๑๑-๑๗)



(๑๑) รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ ๑๗/๒๔๙๙ (สามัญ) ชุดที่ ๑ วันพฤหัสบดีที่ ๑๘ กันยายน ๒๔๙๙ น่าสนใจว่า หนังสือพิมพ์สยามนิกร ฉบับวันที่ ๑๘ กันยายน ๒๔๙๙ ได้รายงานการเปลี่ยนตัวผู้สำเร็จราชการ โดยพาดหัวตัวใหญ่ว่า “สั่งเปลี่ยนผู้สำเร็จฯขณะผนวช” และพาดหัวตัวรองพร้อมข่าวดังนี้ (ขอให้สังเกตภาษาที่ใช้กับในหลวงสมัยนั้น)

ให้ราชินีเป็นแทนกรมหมื่นพิทยลาภ
อ้างมีภาระกิจมาก – ไม่เหมาะสม

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช ได้ทรงมีดำรัสให้ จอมพล ป.พิบูลสงคราม เข้าเฝ้าเมื่อเช้าวานนี้ และทรงแจ้งพระประสงค์ว่า พระองค์ขอแต่งตั้งพระบรมราชินีสิริกิติ์ เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ แทนกรมหมื่นพิทยลาภพฤฒิยากรตามที่ได้แต่งตั้งไว้เดิม ทรงอ้างว่า กรมหมื่นพิทยลาภมีภาระกิจมาก

ทั้งนี้จอมพล ป.พิบูลสงครามแถลงแก่ผู้สื่อข่าวหลังการประชุมคณะรัฐมนตรีเมื่อวันวานนี้ว่า ทางรัฐบาลไม่ขัดข้องในพระราชประสงค์ครั้งนี้ เพราะได้เคยมีตัวอย่างมาแล้วในสมัยรัชกาลที่ ๕

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงกำหนดวันผนวช วันที่ ๒๒ ตุลาคม และจะทรงลาผนวชวันที่ ๕ พฤศจิกายน ทั้งนี้ทรงตั้งพระราชหฤทัยอุทิศส่วนกุศลให้พระราชบิดา พระเชษฐา และเพื่อพศกนิกรชาวไทยด้วย
ผมไม่แน่ใจว่า ทำไมสยามนิกรจึงรายงานว่า ในหลวงแสดงพระประสงค์เปลี่ยนผู้สำเร็จ โดยที่ “ทรงอ้างว่า กรมหมื่นพิทยลาภมีภาระกิจมาก” เพราะไม่มีหลักฐานอื่นให้เหตุผลนี้ ดูจากรายงาน นอกจากคำแถลงของจอมพลแล้ว หนังสือพิมพ์ก็ไม่ได้มีแหล่งข่าวอื่นอีก หรือจอมพลแถลงข่าวไปเช่นนั้นจริงๆ? ถ้าใช่ ทำไม? เพื่อพยายามทำให้การเปลี่ยนที่ค่อนข้างไม่ปรกตินี้ ดูมีเหตุผลมากขึ้น?

(๑๒) หัวข้อการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ ๔๔/๒๔๙๙ วันพุธที่ ๑๙ กันยายน ๒๔๙๙ ดังที่เห็นจากหัวข้อการประชุมคณะรัฐมนตรี วันที่ ๑๗ กันยายน ที่อ้างถึงก่อนหน้านี้ เรื่องวันและระยะเวลาผนวชนี้ ได้ทรงแจ้งให้จอมพลทราบด้วยวาจาแล้วตั้งแต่วันที่ ๑๗

(๑๓) จดหมายด่วนมาก ที่ สผ.๔๑๔๔/๒๔๙๙ ลงวันที่ ๒๐ กันยายน ๒๔๙๙ นายกรัฐมนตีถึงประธานสภาผู้แทนราษฎร เรื่อง กำหนดวันทรงผนวชของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตัวบทของจดหมายมีอยู่ในรายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ ๑๘/๒๔๙๙ (สามัญ) ชุดที่ ๑ วันพฤหัสบดีที่ ๒๐ กันยายน ๒๔๙๙ ด้วย ความจริง สภาได้รับทราบกำหนดวันและเวลานี้จากการชี้แจงด้วยวาจาของจอมพล ป.แล้วในการประชุมวันที่ ๑๘ “เมื่อวานซืนนี้ท่านรับสั่งบอกจะทรงผนวช ๒๒ แล้วก็จะลาผนวชวันที่ ๕ พฤศจิกายน” ผมคิดว่าจอมพลคงพูดผิด (หรือรายงานผิด) ที่ถูกคือ “เมื่อวานนี้” (๑๗) ไม่ใช่ “เมื่อวานซืนนี้” (๑๖)

(๑๔) จดหมายที่ สร.๑๖๙๐/๒๔๙๙ ลงวันที่ ๑๘ กันยายน ๒๔๙๙ หม่อมเจ้านิกรเทวัญ เทวกุล ราชเลขาธิการ ถึงนายกรัฐมนตรี เรื่อง ประกาศแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์

(๑๕) “ประกาศแต่งตั้งผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์”, ราชกิจจานุเบษา เล่ม ๗๓ ตอนที่ ๗๖ วันที่ ๒๔ กันยายน ๒๔๙๙ หน้า ๑๐๓๕-๑๐๓๖ “โดยที่มีพระราชประสงค์จะทรงผนวชเป็นพระภิกษุในพระพุทธศาสนาในเดือนตุลาคม พ.ศ. ๒๔๙๙....จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯแต่งตั้งสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินี เป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ในระหว่างที่ทรงผนวช”

(๑๖) หัวข้อการประชุมคณะรัฐมนตรี ครั้งที่ ๕๖/๒๔๙๙ วันอังคารที่ ๔ ธันวาคม ๒๔๙๙

(๑๗) ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๗๓ ตอนที่ ๑๐๓ วันที่ ๑๑ ธันวาคม ๒๔๙๙ หน้า ๑๖๔๐-๑๖๔๑.